辟径集全文解释
《辟径集》全文解释
似详于形气而略于理数,或曰:传世之辟径集,乃道光十四年,原版藏于中山小榄其祖祠李世德堂,只行二卷,在目录后云,尚有二卷,篇多残缺,俟搜集校正,即行付梓。惟是一直未见行,意者迭经世乱,己遗失乎?
原文 江水又东,径黄牛,山下有滩,名曰“黄牛滩”。南岸重岭叠起,最外高崖间有石如人,负刀牵牛,人黑牛黄,成就分明。既人迹所绝,莫得究焉。此岩既高,加以江湍纡回,虽途径信宿,犹望见此物。故行者谣曰:“朝发黄牛,暮宿黄牛。三朝三暮,黄牛如故。” 江水又东,迳狼尾滩,而历人滩。袁山松曰:“二滩相去二里。人滩水至俊俏,南岸有青石,夏没冬出,其石嵌崟,数十步中,悉作人面形,或大或小,其分明者,须发皆具,因名曰‘人滩’也。” 译文 江水又向东流去,经过黄牛山,山下有一座滩,名叫黄牛滩。南岸层层的山岭耸立着,最远的高山上有一块岩石,像是人拿着刀,牵着牛,人是黑色的,牛是黄色的,轮廓较为分明;这个地方人迹罕至,没有谁能亲自探究。这块岩石本来已经很高了,再加上江水迂回曲折,即使路上过了两夜,还能望见这东西。所以过路人的歌谣说:“早晨从黄牛山动身,晚上还在黄牛山过夜。过了三天三夜,黄牛山看起来还是原来一样。”早上出发的时候看见黄牛(石头),夜晚住宿时还是看到黄牛.三天三夜,还能看到它.形容岩石很高,江流湍急,迂回曲折 。
江水又东径黄牛滩原文及赏析
江水又东经黄牛山下,有滩名曰黄牛滩。南岸重岭叠起,最外高崖间,有石色如人负刀牵牛,人黑牛黄,成就分明;既人迹所绝,莫得究焉。此岩既高,加以江湍纡回,虽途经信宿,犹望见此物。故行者谣曰:“朝发黄牛,暮宿黄牛;三朝三暮,黄牛如故。”言水路纡深,回望如一矣。(《水经注》)
注释:
黄牛山——与黄牛滩互相毗连,在今湖北省宜昌县西,长江在山间迂回而下。
就——造就。这里是“自然”的意思。
信宿——连宿两夜。
赏析:
魏晋南北朝是我国的山水文学高度发展时期,一方面由于政治腐败,引起一般人对于现实的不满;另一方面对“理过其辞,淡乎寡味”的玄言文学感到厌恶,而文人名士与佛徒交游之风极盛,游踪所至,心有所感,发于诗文,便构成山水文学勃兴的局面。
郦道元的《水经注》虽是一部地理书,但以文学笔法出之,对当时山水文学影响颇大,其最大成就是打破了骈体的束缚,而以自由的、清绝优美的散体进行创作,勾画出祖国雄奇秀媚的山川形象。
《黄牛滩》从不同的视角描画出雄奇壮丽的长江三峡间的一个景点。作者在介绍了黄牛滩的地理位置之后,首先从仰视的角度把命滩为“黄牛”的一爿极有特色的岩崖摄入镜头:此岩处于南岸重岭的“最外高崖间”,其状如“人负刀牵牛”,其色“人黑牛黄”,形貌色彩分明。
接着从俯视的角度,描写这爿高岩下迂回湍急的江流。从“江湍纡回”4字,我们可以想见万仞之下,重峦叠嶂间曲折蛇行的银线般的江水,这无疑是一幅从高空摄取的鸟瞰图。
最后作者又从回首眺望的角度加深对江水“纡回”程度的描写,他不仅用时间的距离(虽途经信宿)来突现江流的回环九转,而且用民谣形象地渲染出“水路纡深”以致“回望如一”的景象。